Historia naszej okolicy
Przewodnik powstał z inicjatywy Stowarzyszenia Historycznego KrzesiMy we współpracy z Centrum Inicjatyw Lokalnych Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo oraz Centrum Inicjatyw Lokalnych na Szczepankowie.
Obejmuje on swoim zasięgiem sześć dawnych podpoznańskich wsi, tj. Krzesiny, Pokrzywno, Garaszewo, Szczepankowo, Spławie oraz Krzesinki, które obecnie współtworzą miasto Poznań w postaci dwóch osiedli.
Zapraszamy do odkrywania historycznych miejsc w naszej okolicy. Na mapie zaznaczone zostały najciekawsze z nich - kliknij w nie, aby dowiedzieć się więcej i zobaczyć stare zdjęcia.
Przewodnik sfinansowano ze środków budżetowych Miasta Poznań
Poznaj wybrane miejsca
31 Baza Lotnictwa Taktycznego
Początki bazy sięgają okresu II wojny światowej, kiedy to Niemcy utworzyli na tym terenie fabrykę Focke-Wulfa wraz z lotniskiem testowym. Obiekty w dużej mierze zostały wzniesione przez robotników przymusowych. Lotnisko było celem bombowych nalotów amerykańskich. Teren został zajęty przez wojska rosyjskie, a następnie, w 1954 roku przekazany LWP. Obecnie 31 Baza Lotnictwa Taktycznego im. kpt. pil. Franciszka Jacha jest miejscem stacjonowania samolotów F16, jednym z dwóch w Polsce.
Cmentarz ewangelicki
Cmentarz dla niemieckich osadników, pochodzących w większości z Westfalii, sprowadzonych na te tereny przez Komisję Kolonizacyjną. Został założony na początku XX wieku, funkcjonował do 1945 roku, kiedy to został przejęty przez katolików. Do naszych czasów nie zachował się ani jeden ewangelicki nagrobek. Jedyną pozostałością po części ewangelickiej jest starodrzew, który zarysowuje dawną aleję cmentarza.
Cmentarz katolicki
Cmentarz został utworzony na miejscu zlikwidowanego cmentarza ewangelickiego. Poświęcenie odbyło się 21 kwietnia 1946 roku przez ks. Sokołowskiego. Jak mówi kronika parafialna: „Nadmienić trzeba, że pierwszy grób na tym cmentarzu, to grób nieznanej dziewczyny, bohaterki Polki, która ceniła cnotę dziewictwa swego ponad życie i w obronie swego panieństwa padła w walce, zastrzelona przez brutala i gwałciciela, jednego z wyrzutków społeczeństwa wschodniego. Stało się to w pierwszych dniach oswobodzenia, w baraku przy dworcu w Krzesinach”.
Cmentarz parafii Świętego Andrzeja Apostoła
Data powstania cmentarza jest nieznana. Pierwsze pochówki zaczęły się prawdopodobnie w końcu XVI wieku - w czasie, gdy kościół był w rękach protestantów. Zmarli pochodzili ze Spławia, Jaryszek, Garbów, Kobylegopola, Franowa, Krzesin oraz Szczepankowa. Znajdują się tam m.in. groby ostatnich właścicieli folwarku - rodu Mycielskich. Na początku XXI wieku powiększono powierzchnię cmentarza, wybudowano nową kaplicę cmentarną i wyremontowano ogrodzenie.
Cmentarz Urszulanek
Przyklasztorny cmentarz dla sióstr Urszulanek znajdujący się u zbiegu ul. Wybieg i ul. Okólnej, został założony kilka lat po wybudowaniu budynku zakonu. Spoczywają na nim między innymi siostry Kajusa i Akwila, które zostały bestialsko zamordowane przez Rosjan w 1945 roku. Inskrypcja na nagrobku brzmi „Zginęły z rąk żołnierzy radzieckich w obronie ślubu czystości w dniu 25.01.1945 w 50-tą rocznicę śmierci współsiostry”
Czworaki folwarczne na ul. Michałowo
Zespół budynków folwarcznych, znajdujących się przy dzisiejszej ulicy Michałowo 60, 67, 69 i 71. Zostały one wybudowane dla pracowników folwarku Szczepankowo w końcu XIX wieku. Najciekawszym z nich jest dawny ośmiorak, znajdujący się pod adresem Michałowo 67 – częściowo parterowy, a częściowo dwukondygnacyjny. Budynki do dzisiaj pełnią funkcję mieszkalną.
Czworaki folwarczne przy ul. Chrzanowskiej
Zespół budynków folwarcznych wybudowanych dla pracowników folwarku Spławie, zlokalizowany przy dzisiejszej ul. Chrzanowskiej 3 oraz ul. Spławie 91 i 93. Budynki do dzisiaj pełnią funkcję mieszkalną.
Domki oficerów
Zespół jedenastu bliźniaczych budynków mieszkalnych przy ulicach Pruszkowskiej i Janowskiej, wybudowanych podczas II wojny światowej dla obsługi technicznej fabryki Focke-Wulfa oraz oficerów armii niemieckiej. Część budynków zmieniła wygląd w wyniku modernizacji.
Dworek
Jedyny neogotycki dworek w granicach miasta Poznania. Od XVI wieku znajdował się w tym miejscu folwark. Ostatnim prywatnym właścicielem dworku był Antoni Raczyński, który sprzedał budynek Komisji Kolonizacyjnej. Obecny wygląd dworku to efekt przebudowy z drugiej połowy XIX wieku. Budynek od 1905 roku pełnił funkcję szkoły, a od lat 60. XX wieku do 2022 roku - przedszkola.
Elżbietanki
Neorenesansowa willa w stylu włoskim, należąca do sióstr Elżbietanek. Wcześniej budynek pełnił funkcje mieszkalne, został zbudowany przez niemieckiego właściciela okolicznego majątku ziemskiego folwarku, założonego w 1826 roku. W 1905 roku Kamil Hellmann sprzedał majątek Komisji Kolonizacyjnej, dobra zostały rozparcelowane, a willę wraz z parkiem odkupił adwokat Kazimierz Żuromski, który w 1926 roku sprzedał ją Elżbietankom. Aby dostosować budynek do nowej funkcji, po jego przejęciu przez Elżbietanki wybudowano kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej.
Figura Jezusa na Pokrzywnie
Figura została poświęcona 12 października 1924 roku. Obelisk ufundowali nowi mieszkańcy Pokrzywna, którzy zajęli miejsce wysiedlonych niemieckich osadników. Pełna nazwa pomnika brzmiała: Pomnik wdzięczności dla Serca Jezusowego „na pamiątkę odniemczenia tej ziemi polskiej”. Figura zachowała się w dobrym stanie, brakującym elementem jest lampa widoczna na archiwalnym zdjęciu. Według relacji ustalono, że „co piątek przed figurą każda z rodzin miejscowych po kolei palić będzie lampę”.
Figura Maryi przy ul. Śmigi
Figura Maryi na ceglanej podmurówce, ufundowana przez rodzinę Rybarczyków. Wcześniejsza kapliczka istniała w tym miejscu co najmniej od połowy XIX wieku. W dwudziestoleciu międzywojennym znajdowała się tutaj strugana figura Chrystusa Króla, zniszczona podczas okupacji przez Niemców. Zabudowania gospodarcze widoczne w tle zdjęcia w obecnej formie powstały w 1905 roku, o czym świadczy m.in. data na płaskorzeźbie znajdującej się nad oknem.
Figura Świętego Jana Nepomucena
Kamienna figura nad rzeczką Michałówką, pierwotnie zlokalizowana przy dawnej szosie na Kórnik. Obecnie znajduje się przy drodze szybkiego ruchu S11. Ustawiono ją na ośmiokątnej kolumnie zwieńczonej kapitelem, a całość pomalowano na błękit i biel. Figura ma utrącone obie dłonie.
Folwark Franowo
<> Folwark powstał w XVII lub XVIII wieku i wchodził w skład dóbr Kobylepole (pozostających w posiadaniu rodziny Mycielskich do 1939 roku). W XIX wieku w tym miejscu znajdowała się gospoda. Folwark usytuowany był mniej więcej w miejscu przecięcia obecnej ulicy Bolesława Krzywoustego i linii kolejowej. Do dzisiaj nie zachowały się żadne ślady zabudowań. </>
Folwark Garaszewo
<> Folwark Garaszewo podobnie jak wieś należał do kapituły poznańskiej, która w końcu XIX wieku była zamieszkiwana przez 182 mieszkańców, w tym 133 katolików, 38 ewangelików i 11 żydów. Podwórze folwarczne od strony północnej przylegało do cieku wodnego Świątnica, prawdopodobnie na początku XIX wieku przekształciło się w gospodarstwo rolne. </>
Folwark Michałowo
Folwark należący do majątku Spławie został założony prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku przez Michała Mycielskiego. Pozostawał w rękach założycielskiej rodziny do momentu parcelacji, czyli około 1935 roku. Główny wjazd na podwórze prowadził od strony zachodniej (tak samo, jak dzisiejsza droga). Do dzisiaj zachowała się jedynie droga prowadząca do dawnego folwarku i układ siedliska na planie prostokąta. Obecnie na tym terenie znajdują się nowe zabudowania mieszkalne.
Folwark Przysługa
Folwark należący do dóbr Spławie, założony prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku przez Michała Mycielskiego. Zespół folwarczny usytuowany był na wschód od folwarku w Spławiu, a przez jego środek przebiegała dzisiejsza ulica Szczepankowo. Na jego miejscu powstał gościniec, w którym mieszkańcy zbierali się na zabawy. Obok niego stała duża stodoła, gdzie handlarze przechowywali stada bydła, koni i gęsi pędzone na targi poznańskie na sprzedaż. Stodoła spaliła się w czasie I wojny światowej.
Folwark Spławie
Folwark położony przy dzisiejszej ulicy Gminnej. Pierwotnie składał się z zespołu folwarcznego i zespołu dworskiego, w którym znajdował się również okazały park z pięcioma stawami. Park oraz dwór były usytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła. Dwór został rozebrany prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku, a na jego miejscu postawiono gorzelnię parową, wykorzystując mury dawnego browaru. W połowie XIX wieku na terenie folwarku działała również cukrownia. Nie zachowały się żadne ślady po folwarku – w miejscu dawnego dworu stoi dziś hotel.
Folwark Szczepankowo
Folwark, położony przy obecnej ulicy Michałowo, istniał co najmniej od pierwszej połowy XIX wieku. W latach 80. XIX wieku na terenie folwarku i wsi Szczepankowo znajdowało się 8 domów, zamieszkanych przez 193 osoby. Folwark składał się z dworu, w którym mieszkał dzierżawca, i niewielkiego parku, a na jego terenie znajdowały się również dwa stawy. Kilka budynków dawnego folwarku z końca XIX wieku istnieje do dziś pod adresem Michałowo 60A.
Folwark Wyskokówko
Folwark należący do dóbr Kobylepole, założony prawdopodobnie w XVIII wieku, zlikwidowany pod koniec XIX wieku. Znajdował się na skrzyżowaniu dróg Kobylepole–Spławie oraz Szczepankowo–Michałowo.
Gorzelnia
Gorzelnia znajdowała się na skrzyżowaniu ulicy Rudzkiej i Rymanowskiej i pierwotnie wchodziła w skład dóbr krzesińskiego folwarku. Jej budynek nie zachował się do naszych czasów - został rozebrany w latach 70. XX wieku. Jedyną pozostałością po obiekcie jest studnia, znajdująca się dzisiaj na jednej z prywatnych posesji. Wzmiankę o krzesińskiej gorzelni można znaleźć w Gońcu Wielkopolskim z dnia 24 marca 1880 roku: „Dziś z rana urwała maszyna człowiekowi pracującemu w gorzelni rękę. Nieszczęśliwego zawieziono pańską bryczką da komisarza okręgowego i lekarza do Poznania.”
Gospoda u Paszkiewicza
Pierwszym właścicielem restauracji o nazwie „Gasthof zum deutschen Kronprinzen” był Philipp Stemmler. Po zakończeniu I wojny światowej karczmę przejęła rodzina Paszkiewiczów, którzy to przez kolejne kilkadziesiąt lat kontynuowali prowadzenie restauracji. Znajdował się tu również sklep kolonialny, a w ogrodzie u Paszkiewicza odbywały się dożynki.
Kapliczka rodziny Grysków
Drewniany krzyż z krucyfiksem przykryty półokrągłym daszkiem. Został ufundowany w ramach podziękowania za przetrwanie II wojny światowej. Na krzyżu widnieje napis „Fundowali Maryja i Franciszek Gryska w Roku 1949”.
Kapliczka rodziny Paszkiewiczów
Kapliczka znajduje się na skrzyżowaniu ulicy Garaszewo z drogą prowadzącą do gospodarstwa, dawniej do folwarku. Krzyż ustawiono w tym miejscu jeszcze przed II wojną światową, jednak w czasie okupacji został on zniszczony. Wojnę przetrwała drewniana pasyjka, która została ukryta przez jedną z mieszkanek osiedla i obecnie wisi na nowym, metalowym krzyżu.
Kapliczka Serca Jezusa na Spławiu
Kapliczka znajduje się w centrum wsi przy stawie, powstała najprawdopodobniej już w XIX wieku. Do 1939 roku stała w tym miejscu figura Serca Jezusa, która została zniszczona przez Niemców. Kapliczka w obecnym kształcie pochodzi z 1946 roku - na zachowanym oryginalnym postumencie, ozdobionym znakiem krzyża, dobudowano zadaszoną kondygnację, w której umieszczono w przeszklonej wnęce ceramiczną figurę Serca Jezusa. W trójkątnym frontonie daszku wieńczącego kapliczkę umieszczono jedyny ocalały fragment z rozbitej figury „gorejące Serce Jezusa”, przechowany w okresie wojny przez mieszkańca Spławia, Stanisława Barłoga.
Kapliczka św. Józefa na Pokrzywnie
Figura świętego Józefa na kamiennej podmurówce. Cytując kronikę parafialną: „24 marca 1946 roku nastąpiło poświęcenie figury św. Józefa w Pokrzywnie przez ks. proboszcza Bratkowskiego ze Spławia. Figura ufundowana została przez rolnika Józefa Tomczewskiego, jako podziękowanie za przetrwanie wojny”.
Kościół Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej w Poznaniu
Jest to jedyny drewniany kościół w granicach Poznania. Został zbudowany w 1911 roku jako element wzorcowej wioski osadniczej podczas Wschodnioniemieckiej Wystawy Przemysłu, Rzemiosła i Rolnictwa w Poznaniu. Następnie w 1912 roku został podarowany tworzącej się Krzesińskiej Wspólnocie Ewangelickiej. Od zakończenia II wojny światowej kościół jest użytkowany przez katolików. W 2012 roku, na stulecie istnienia, obiekt przeszedł generalny remont.
Kościół Świętego Andrzeja Apostoła
Pierwsze zachowane zapiski dotyczące budynku sięgają XIII wieku. Drewniany kościół w końcu XVI wieku przekazany został protestantom zamieszkującym Spławie, a obok wybudowano murowaną świątynię. Oba kościoły zostały spalone w czasie najazdu szwedzkiego w 1656 r. Budowę nowego kościoła ukończył dopiero w 1736 roku J. Lipiński, lecz dzisiejszy kształt kościoła datuje się na 1880 r. i zawdzięcza hr. Józefowi Mycielskiemu. W 1942 r. Niemcy zamknęli świątynię i utworzyli w niej archiwum. Budynek bardzo ucierpiał w czasie walk o Poznań w 1945 roku. Odbudowę kościoła poprowadził, po powrocie z wygnania, proboszcz Stefan Bratkowski (w parafii od 1931r)
Kościół Świętego Józefa w Poznaniu
Działkę pod budowę kościoła podarował hrabia Stanisław Mycielski na samym początku parcelacji Szczepankowa, w 1937 roku. W 1949 roku rozpoczęto starania o budowę, w związku z czym powołano społeczny komitet budowy kościoła. Pierwsza msza na tym terenie, jeszcze pod gołym niebem, odbyła się w roku 1978, z kolei w 1980 r. postawiono barak, który służył wiernym jako tymczasowa kaplica. Ostatecznie budowa rozpoczęła się w 1986 roku dzięki staraniom księdza J. Pietrasa. Konsekracja kościoła nastąpiła po 9 latach - 7 czerwca 1995 roku.
Krzyż choleryczny na Michałowie
Krzyż u zbiegu ulic Sowice i Michałowo, prawdopodobnie upamiętniający miejsce dawnego cmentarza cholerycznego ofiar epidemii z połowy XIX wieku.
Krzyż Krzesinki
Krzyż znajdujący się na skrzyżowaniu ulicy Ostrowskiej z ulicą Świątniczki powstał tuż po zakończeniu II wojny światowej. Pierwotnie wykonany z drewna, został ufundowany przez Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży i odbywały się przy nim Nabożeństwa Majowe. Z czasem, gdy drewno spróchniało, mieszkańcy wykonali nowy krzyż z rur gazowych, stojący do dziś.
Krzyż Michałowo
Krzyż znajdujący się na zbiegu ulicy Sierpowej i Michałowo. Stał on w tym miejscu już przed II wojną światową i był punktem spotkań mieszkańców, których dzieliła spora odległość od kościoła.
Krzyż przy ul. Ostrowskiej
Krzyż przy ul. Ostrowskiej 542 ufundował Józef Tomkowiak około roku 1931, po tragicznej śmierci żony oraz w podzięce za ocalenie reszty rodziny po zjedzeniu trujących grzybów. W okresie II wojny światowej krzyż został zniszczony przez Niemców. Obecny krzyż misyjny został przywieziony z Kościoła p.w. Andrzeja Apostoła przy okazji wymiany krzyża w parafii w latach 80. XX wieku, dzięki inicjatywie Antoniego Tomczaka.
Krzyż Świątniczki
Krzyż znajdujący się przy posesji rodziny Kozłowskich na ul. Świątniczki 14, najprawdopodobniej jest to najstarszy krzyż w Krzesinkach. W przeszłości stał na otwartym terenie, obecnie na prywatnej posesji. W przeszłości odbywały się przy nim nabożeństwa majowe.
Kuźnia
Nieistniejąca już kuźnia znajdowała się pod dzisiejszym adresem Krzesiny 47. Przed II wojną światową prowadził ją Czesław Małecki (na zdjęciu z papierosem). Kuźnia, wraz ze znajdującym się naprzeciwko zajazdem, była swego rodzaju centrum usługowym dla osób korzystających z pobliskiego przystanku kolejowego Krzesiny. Jej właściciel został zamordowany 4 marca 1943 roku, w wieku 38 lat w obozie koncentracyjnym w Dachau. Obecnie w miejscu dawnej kuźni znajduje się budynek mieszkalny.
Młyn na Krzesinkach
Młyn wiatrowy należący do rodziny Bakosiów, uwiecznionej na zdjęciu. Spłonął w wyniku uderzenia pioruna w 1938 roku. Nie został odbudowany, nie zachowały się po nim żadne ślady architektoniczne. Po prawej stronie fotografii widoczny jest fragment zabudowań młynarskich.
Mural KrzesiMy
Mural powstał w 2024 roku z inicjatywy Stowarzyszenia. Znajduje się na ścianie hali ZSO2, a jego powierzchnia wynosi 308 metrów kwadratowych. Malunek przedstawia charakterystyczne obiekty i instytucje okolicy. <Link href='/mural'> <Button variant='secondary' className='mx-auto w-full mt-8'> Zobacz proces jego tworzenia! </Button> </Link>
Ochotnicza Straż Pożarna Poznań-Krzesiny
Początki ochotniczej straży pożarnej w Krzesinach sięgają 1905 roku, kiedy to powołano do życia tzw. straż konną dla nowo przybyłych niemieckich kolonistów. W 1920 roku reaktywowano jednostkę, jednym z jej założycieli był Władysław Grześkowiak, pierwszym, polskim prezesem został Maćkowiak, a naczelnikiem Piotr Waligóra. Strażnica w obecnym miejscu tj. przy ul. Rudzkiej została wzniesiona przez mieszkańców w czynie społecznym w latach 60. XX wieku. Wcześniej siedziba ochotników znajdowała się przy ul. Nowotarskiej. Strażnica w 2024 roku przeszła generalny remont.
Osiedle przy ul. Nowotarskiej (Baraki)
Zespół dwunastu murowanych, parterowych baraków wzniesionych podczas II wojny światowej dla polskich robotników pracujących w pobliskiej fabryce Focke-Wulfa. W latach powojennych znajdowała się tutaj m.in. filia biblioteki Raczyńskich, świetlica oraz siedziba OSP Krzesiny. Budynki zachowały się do naszych czasów, obecnie znajdują się tutaj mieszkania socjalne i komunalne.
Plebania parafii Świętego Andrzeja Apostoła
Istniejący do dzisiaj budynek został wzniesiony w 1878 roku. Stara plebania, otoczona przez sad, znajdowała się w ogrodzie między rozwidleniem ulicy. Do dzisiaj zachowały się schody prowadzące z ogrodu na teren przykościelny. W czasie II wojny światowej, po zajęciu przez Niemców pałacu w Kobylimpolu, hr. Zofia Mycielska została przewieziona do probostwa na Spławiu. Hrabina zmarła w lutym 1945 r i została pochowana na cmentarzu parafialnym na Spławiu.
Pomnik ofiar II wojny światowej
Pomnik poświęcony ofiarom II wojny światowej pochodzącym z Krzesin oraz Pokrzywna, znajdujący się na terenie Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Poznaniu. Zostały na nim wspomniane 22 osoby, które w wyniku różnych okoliczności nie doczekały końca II wojny światowej. Wcześniej kamień znajdował się przed kościołem w Krzesinach, na miejscu dzisiejszego parkingu.
Posterunek niemieckiej policji
Willa mieszcząca się przy ulicy Krzesiny została zbudowana w 1935 roku i należała do rodziny Grześkowiaków, uwiecznionej na zdjęciu przed głównym wejściem do budynku. W czasie II wojny światowej w willi mieścił się posterunek niemieckiej policji, której komendantem był człowiek o nazwisku Spitzer. Większość policjantów była narodowości austriackiej.
Przystanek kolejki wąskotorowej – Poznań Szczepankowo
Przystanek Średzkiej Kolei Wąskotorowej znajdował się na ul. Sierpowej przy ówczesnym folwarku Szczepankowo. Kolejka wąskotorowa, której jednym z inicjatorów był hr. Józef Mycielski, zaczęła swoją działalność w 1902 roku. Jej trasa biegła z Zaniemyśla przez Środę do Kobylegopola, gdzie łączyła się z kleją normalnotorową. W 1968 roku zawieszono ruch pasażerski na odcinku Środa-Kobylepole, a w 1976 roku rozebrano tory.
Przystanek kolejki wąskotorowej – Spławie Średzkie
Przystanek Średzkiej Kolei Wąskotorowej zlokalizowany na wysokości dzisiejszego przystanku autobusowego przy zbiegu ulic Bobrownickiej i Gospodarskiej. Pierwotnie nosił nazwę Spławie Średzkie, która następnie została zmieniona na Spławie Wąskotorówka. Kolejka wąskotorowa, której jednym z inicjatorów był hr. Józef Mycielski, zaczęła swoją działalność w 1902 roku. Jej trasa biegła z Zaniemyśla przez Środę do Kobylegopola, gdzie łączyła się z koleją normalnotorową. W 1968 roku zawieszono ruch pasażerski na odcinku Środa-Kobylepole, a w 1976 roku rozebrano tory.
Ruiny kuźni
Kuźnia znajdowała się na skrzyżowaniu dróg w centrum dawnej wsi Krzesiny. Właścicielem kuźni był Piotr Waligóra, mistrz kowalski, który w dwudziestoleciu międzywojennym przeprowadził się do Krzesin z Kórnika. Obiekt nie zachował się do naszych czasów. Na zdjęciu z wczesnych lat dwutysięcznych, po lewej stronie w tle znajdują się pozostałości zabudowań
Schron
Schron pochodzi z czasów II wojny światowej. Znajduje się na terenie klasztoru sióstr Urszulanek, na skrzyżowaniu ulic Torowej i Pokrzywno. Powstał w ramach przekształcania, przez Niemców, klasztoru w ośrodek badań nad bronią biologiczną. Po wojnie zakonnice na cokole schronu postawiły figurę Najświętszego Serca Pana Jezusa, przedstawiającą kamienną postać Jezusa odzianą w długie szaty. Lewą ręką wskazuje on na swoje serce, drugą unosi w geście błogosławieństwa. Pod figurą znajduje się data 2 sierpnia 1947 r. i napis: „króluj Nam Najsłodsze Serce Jezusa”.
Schrony na Garaszewie
Na mapie został oznaczony betonowy schron dowodzenia (Flak-Grossbatterie – bateria Garaszewo). Na północ od niego, na polach pomiędzy Starołęką i Garaszewem znajduje się zespół osiemnastu małych schronów i punktów obserwacyjnych. Obiekty należały do Fortu Ia Boyen. Obecnie znajdują się na terenie prywatnych posesji, większość z nich została zasypana lub zniszczona i nie jest dostępna.
Sklep/Karczma na Spławiu
Co najmniej od XIX wieku przy dzisiejszej ulicy Spławie 76 istniała karczma prowadzona przez rodzinę Jeżewskich. Obecnie w tym miejscu działa sklep.
Spółdzielnia „Poznańskie Sady”
Spółdzielnia Poznańskie Sady powstała w 1947 roku. W skład pierwszego zarządu wchodziły cztery osoby: Drąg, Burchard oraz małżeństwo Kuprz, członkami spółdzielni byli wszyscy właściciele działek na Szczepankowie. Spółdzielnia miała za zadanie pomóc w zagospodarowaniu działek i rozbudowie nowo powstałego osiedla, wykonywała usługi w zakresie uprawy działek, zakładania sadów, opłotowania, oraz sprowadzania materiałów budowlanych pod budowę domów. W 1950 roku Spółdzielnia „Poznańskie Sady” decyzją władz miasta Poznania wbrew woli członków została rozwiązana.
Stacja Poznań-Krzesiny
Przystanek kolejowy znajdujący się na linii Kluczbork-Poznań. Połączenie kolejowe zostało oddane do użytku w 1875 roku, jednak stacja w Krzesinach powstała prawdopodobnie w latach 90. XIX wieku staraniem Komisji Kolonizacyjnej, która zakupiła Krzesiny. Zbudowano w tym miejscu murowany, parterowy budynek stacji kolejowej, po którym nie zachowały się do dzisiaj żadne ślady.
Straż konna
Historia straży pożarnej w Krzesinach rozpoczyna się w 1905 roku, kiedy to na terenie obecnego parkingu przed kościołem powstała straż ogniowa dysponująca konnym wozem. Strażnica mieściła się w dworskiej kuźni, po której nie zachował się żaden ślad.
Szkoła na Spławiu
Pierwszą szkołę elementarną założył proboszcz A. Ignaszewski w 1827 roku, w budynku stojącym na miejscu obecnej sali parafialnej. Nowa szkoła przy ulicy Chrzanowskiej została wybudowana dzięki hr. Józefowi Mycielskiemu pod koniec XIX wieku. Dzieci uczyły się w niej do skończenia czwartej klasy, dalsza nauka prowadzona była w Krzesinach. W 1958 roku, po wybudowaniu szkoły na Szczepankowie, szkołę na Spławiu zamknięto.
Szkoła Podstawowa nr 61 im. Komisji Edukacji Narodowej
Szkoła zapoczątkowała swoją działalność 1 września 1959 roku, rok po rozpoczęciu budowy. Pierwszym kierownikiem szkoły została Rozalia Łusiewicz.
Ugorek w Krzesinkach
Ugorek w Krzesinkach to nazwa zwyczajowa, opisująca plac znajdujący się w centrum dawnej wsi Krzesinki. Na tym terenie odbywały się zabawy oraz dożynki. Obecnie zmniejszył się poprzez powiększenie prywatnych posesji i gospodarstw, które otaczają plac.
Urszulanki
Budowę zakonu Urszulanek zakończono w 1927 roku. W trakcie II wojny światowej Niemcy przejęli jego teren. W późniejszych latach klasztor pełnił również funkcję zakwaterowania dla członków Hitlerjugend oraz szpitala dla chorych na gruźlicę. Następnie budynek, w którym oficjalnie miał znajdować się Centralny Instytut Badań nad Rakiem, służył jako miejsce do badań nad bronią biologiczną. Badaniom tym przewodniczył doktor Kurt Blome. Po zakończeniu wojny zakon zajęły wojska radzieckie, opuszczając go w 1945 roku.